Project Description

Θαυμάζω

γιατί η κοινωνία πληρώνει πολύ ακριβά

ένα χειρουργό για να «κόψει» το πόδι ενός ατόμου,

αλλά δεν πληρώνει τίποτα για να το σώσει.

(George Bernard Shaw)

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ (ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ)

Διαβητικό έλκος είναι η ιστική βλάβη που δημιουργείται στο δέρμα ή και τον υποδόριο ιστό, ακόμη και στους εν τω βάθει ιστούς (μυς, τένοντες, αρθρώσεις, οστά). Μπορεί να εμφανιστεί αυτόματα ή μετά από τραυματισμό. Κάθε έτος το 2% – 3% των διαβητικών ασθενών θα εμφανίσει έλκος, ενώ περισσότερο από 15% των ασθενών αυτών θα εμφανίσει χρόνιο έλκος κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Το διαβητικό έλκος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές του διαβήτη αλλά και τη συχνότερη αιτία νοσηλείας και αναπηρίας στα διαβητικά άτομα, πάνω από το 28% των ατόμων που παρουσιάζουν διαβητικό έλκος, καθ’ έτος,  οδηγούνται σε ακρωτηριασμό.

Η αιτιοπαθογένεια του διαβητικού έλκους σχετίζεται με τις επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη (διαβητική περιφερική νευροπάθεια, διαβητική περιφερική αρτηριοπάθεια, διαβητική οστεοαρθροπάθεια, αιμμορεολογικές διαταραχές). Ο σακχαρώδης διαβήτης, λόγω της βλαπτικής επίδρασης που έχει από τις αυξημένες τιμές του σακχάρου στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών του οργανισμού, προσβάλλει όλες τις αρτηρίες προκαλώντας αρτηριοσκλήρυνση. Οι μεγαλύτερες όμως βλάβες προκαλούνται στα τριχοειδή αγγεία (τα οποία ενώ φυσιολογικά βρίσκονται σε όλα τα όργανα του σώματος, λόγω του διαβήτη η πυκνότητα τους φθίνει) μέσω των οποίων γίνεται και η μεταφορά του οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς.

Θεραπεία

Τα διαβητικά έλκη είναι εξαιρετικά δύσκολο να επουλωθούν και απαιτούν μια πολυτομεακή προσέγγιση.

  • Εκτίμηση της συνολικής κατάστασης του ασθενούς.
  • Αποφόρτιση του μέλους.
  • Χειρουργικός καθαρισμός του τραύματος και αφαίρεση των νεκρών ιστών.
  • Κλινικοεργαστηριακός έλεγχος για τον εντοπισμό και την εκτίμηση της βαρύτητας της λοίμωξης (λήψη καλλιεργειών από το έλκος, έλεγχος για συνύπαρξη οστεομυελίτιδας).
  • Φαρμακευτική αντιμετώπιση της φλεγμονής.
  • Επιθέματα.
  • Επαναγγείωση.
  • Υπερβαρικό οξυγόνο

Σημαντικό μέρος της συνολικής προσέγγισης είναι η επαρκής οξυγόνωση της πληγείσας περιοχής. Χαρακτηριστικό των διαβητικών είναι ότι  πάσχουν από ιστική υποξία (έλλειψη οξυγόνου στην πληγείσα περιοχή). Το οξυγόνο είναι θεμελιώδης μηχανισμός του σώματος για την επούλωση της πληγής. Αν η ποσότητα του οξυγόνου δεν επαρκεί, τότε πολλά κύτταρα υπολειτουργούν. Έτσι, μπορεί να γίνει αντιληπτό γιατί ένα έλκος (πληγή) αργεί να “κλείσει”, καθώς τα κύτταρα του οργανισμού δεν έχουν την απαραίτητη ενέργεια να πολλαπλασιαστούν.

Επιπλέον, τα διαβητικά έλκη συχνά επιμολύνονται το γεγονός αυτό αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα ακρωτηριασμού. Η λοίμωξη του διαβητικού ποδιού είναι δυνητικά απειλητική για την ακεραιότητα του σκέλους ακόμη και για τη ζωή του ασθενούς. Για το λόγο αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα και επιθετικά. Η λοίμωξη οφείλεται σε ένα μικρόβιο το οποίο αυξάνεται και πολλαπλασιάζεται πολύ γρήγορα σε περιβάλλον με χαμηλή πίεση οξυγόνου, όπως είναι οι ιστοί με φτωχή αιματική κυκλοφορία. Η θεραπεία θα πρέπει να στοχεύει στην όσο το δυνατό πιο γρήγορη εξολόθρευση ή τουλάχιστον ελάττωση του πολλαπλασιασμού των μικροβίων. Οι επιφανειακές λοιμώξεις συνήθως οφείλονται σε Gram θετικούς μικροργανισμούς (στρεπτόκοκκους, σταφυλόκοκκους), ενώ στις εν τω βάθει λοιμώξεις η χλωρίδα είναι πολυμικροβιακή και αποτελείται από Gram θετικά και αρνητικά (κολοβακτηρίδια, πρωτέας, ψευδομονάδα) καθώς και από αναερόβια.

Θεραπεία με Υπερβαρικό Οξυγόνο

Κατά τη θεραπεία με Υπερβαρικό Οξυγόνο το ποσό του οξυγόνου που είναι διαλελυμένο στο πλάσμα του αίματος αυξάνεται, αυξάνοντας παράλληλα την ποσότητα του οξυγόνου που μεταφέρεται από το αίμα μέχρι και είκοσι (20) φορές περισσότερο, επίσης η μερική πίεση από 10 -20 mmHg φτάνει στα 700 – 2000 mmHg.

Το υπερβαρικό οξυγόνο:

  • Ενισχύει την οξυγόνωση των ιστών και αντιμετωπίζεται η υποξία.
  • Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος και μειώνει το οίδημα.
  • Τονώνει τα τριχοειδή αγγεία και διευκολύνεται η μεταφορά του οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς.
  • Αυξάνει την ικανότητα των κυττάρων να καταστρέφουν τα μικρόβια που έχουν εισέλθει στην περιοχή του τραύματος, ενισχύοντας έτσι την αντιβακτηριδιακή δράση με αποτέλεσμα να αναστέλλει ή ελαττώνει σε μεγάλο βαθμό τον πολλαπλασιασμό στων μικροβίων.
  • Μειώνει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης της λοίμωξης.
  • Όταν PpO2 > 30 mmHg, σε ιστικό επίπεδο το υπερβαρικό Οξυγόνο έχει αντιμικροβιακή δράση, διεγείροντας τη σύνθεση κολλαγόνου και προάγοντας τη νεοαγγείωση και την αντιφλεγμονώδη δράση των λευκοκυττάρων.

Η Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία είναι συμπληρωματική θεραπεία και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά την καλή φροντίδα της πληγείσας περιοχής. Μια ανασκόπηση της διαθέσιμής βιβλιογραφίας αποκαλύπτει ότι το μέσο ποσοστό διάσωσης άκρων είναι 89% μετά από θεραπεία με Υπερβαρικό Οξυγόνο, σε σύγκριση με 56% μετά από τη συμβατική θεραπεία. Η Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία αποτελεί ένα αποδοτικό συμπλήρωμα της βασικής αντιμετώπισης του τραύματος σε ασθενείς με ισχαιμικά διαβητικά έλκη ποδιών καθώς αυξάνεται μέχρι και είκοσι (20) φορές η ποσότητα του οξυγόνου που μεταφέρεται από το αίμα.

Βιβλιογραφία

  • American Diabetes Association. Basic diabetes information: facts and figures. Available at:http://www.diabetes.org/main/application/commercewf?origin=*.jsp&event=link(B1) . Accessed June 5, 2002.
  • National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. National diabetes statistics. Available at:http://www.niddk.nih.gov/health/diabetes/pubs/dmstats/dmstats.htm#7 Accessed June 5, 2002. Screening for diabetes. Diabetes Care. 2002:25(suppl 1):S21–S24.
  • Eastman RC. Neuropathy in diabetes. In: Harris MI, Cowie CC, Stern MP, et al, eds. Diabetes in America. 2nd ed. Washington, DC: US Government Printing Office; 1995:339–348. Publication NIH 95-1468.
  • Boulton AJ. The diabetic foot: a global view. Diabetes Metab Res Rev. 2000;16(suppl 1):S2–S5.
  • Ramsey SD, Newton K, Blough D, et al. Incidence, outcomes, and cost of foot ulcers in patients with diabetes. Diabetes Care. 1999;22:382–387.[Abstract]
  • Consensus Development Conference on Diabetic Foot Wound Care: 7–8 April 1999. Boston, Massachusetts. American Diabetes Association. Diabetes Care. 1999;22: 1354–1360.[Medline]
  • Reiber GE, Boyko EJ, Smith DG. Lower extremity foot ulcers and amputations in diabetes. In: Harris MI, Cowie CC, Stern MP, et al, eds. Diabetes in America. 2nd ed. Washington, DC: US Government Printing Office; 1995:409–428. Publication NIH 95-1468.
  • Pecoraro RE, Reiber GE, Burgess EM. Pathways to diabetic limb amputation: basis for prevention. Diabetes Care. 1990;13:513–521.[Abstract]
  • Cianci P. Consensus Development Conference on Diabetic Foot Wound Care: a randomized controlled trial does exist supporting use of adjunctive hyperbaric oxygen therapy. Diabetes Care. 2000;23:873–874.[Free Full Text]
  • Miller OF III. Management of diabetic foot ulcers. J Cutan Med Surg. 1998;3 (suppl 1):S1-13–S1-17.
  • Boyko EJ, Ahroni JH, Stensel V, Forsberg RC, Davignon DR, Smith DG. A prospective study of risk factors for diabetic foot ulcer: the Seattle Diabetic Foot Study. Diabetes Care. 1999;22:1036–1042.[Abstract/Free Full Text]
  • Armstrong DG, Lavery LA. Diabetic foot ulcers: prevention, diagnosis and classification. Am Fam Physician. 1998;57:1325–1332, 1337–1338.[Medline]
  • McNeely MJ, Boyko EJ, Ahroni JH, et al. The independent contributions of diabetic neuropathy and vasculopathy in foot ulceration: how great are the risks? Diabetes Care. 1995;18:216–219.[Abstract]
  • Abbott CA, Vileikyte L, Williamson S, Carrington AL, Boulton AJ. Multicenter study of the incidence of and predictive risk factors for diabetic neuropathic foot ulceration. Diabetes Care. 1998;21:1071–1075.[Abstract]
  • Stone JA, Cianci P. The adjunctive role of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of lower extremity wounds in patients with diabetes. Diabetes Spectrum. 1997;10:118–123.
  • Hammarlund C. The physiologic effects of hyperbaric oxygenation. In: Kindwall EP, Whelan HT, eds. Hyperbaric Medicine Practice. Flagstaff, Ariz: Best Publishing Co; 1999:37–68.
  • Gimbrel M, Hunt T. Wound healing and hyperbaric oxygenation. In: Kindwall EP, Whelan HT, eds. Hyperbaric Medicine Practice. Flagstaff, Ariz: Best Publishing Co; 1999:169–204.
  • Unger HD, Lucca M. The role of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers and refractory osteomyelitis. Clin Podiatr Med Surg. 1990;7:483– 492.[Medline]
  • Millington JT, Norris TW. Effective treatment strategies for diabetic foot wounds. J Fam Pract. 2000;49(11 suppl):S40–S48.[Medline]
  • Muha J. Local wound care in diabetic foot complications: aggressive risk management and ulcer treatment to avoid amputation. Postgrad Med. 1999;106:97–102
  • Undersea and Hyperbaric Medical Society. Indications for hyperbaric oxygen therapy. Available at:http://www.uhms.org/Indications/indications.htm.Accessed June 6, 2002.
  • Kindwall EP. The physics of diving and hyperbaric pressures. In: Kindwall EP, Whelan HT, eds. Hyperbaric Medicine Practice. Flagstaff, Ariz: Best Publishing Co; 1999:21–36.
  • Butler FK. Diving and hyperbaric ophthalmology. Surv Ophthalmol. 1995;39: 347– 366.[Medline]
  • Grim PS. Hyperbaric oxygen therapy. JAMA. 1990;263:2216–2220.[Abstract/Free Full Text]
  • Sheffield PJ. Tissue oxygen measurements with respect to soft tissue wound healing with normobaric and hyperbaric oxygen. Hyperb Oxyg Rev. 1985;6:18–46.
  • Sheffield PJ, Workman WT. Non-invasive tissue oxygen measurements in patients administered normobaric and hyperbaric oxygen by mask. Hyperb Oxyg Rev. 1985; 6:47–62.
  • Baroni G, Porro T, Faglia E, et al. Hyperbaric oxygen in diabetic gangrene treatment. Diabetes Care. 1987;10:81–86.[Abstract]
  • Cianci P, Petrone G, Drager S, et al. Salvage of the problem wound and potential amputation with wound care and adjunctive hyperbaric oxygen therapy: an economic analysis. J Hyperb Med. 1988-;3:127–141.
  • Oriani G, Meazza D, Favales F, et al. Hyperbaric oxygen therapy in diabetic gangrene. J Hyperb Med. 1990;5:171–175.
  • Wattel FE, Matthiu DM, Fossati P, et al. Hyperbaric oxygen in the treatment of diabetic foot lesions: search for healing predictive factors. J Hyperb Med. 1991; 6:263–267.
  • Doctor N, Pandya S, Supe A. Hyperbaric oxygen therapy in diabetic foot. J Postgrad Med. 1992;38:112–114.[Medline]
  • Oriani G, Michael M, Meazza D, et al. Diabetic foot and hyperbaric oxygen therapy: a ten-year experience. J Hyperb Med. 1992;7:213–221.
  • Faglia E, Favales F, Aldeghi A, et al. Adjunctive systemic hyperbaric oxygen therapy in treatment of severe prevalently ischemic diabetic foot ulcer. Diabetes Care. 1996;19:1338–1343.[Abstract]
  • Zamboni WA, Wong HP, Stephenson LL, Pfeifer MA. Evaluation of hyperbaric oxygen for diabetic wounds: a prospective study. Undersea Hyperb Med. 1997;24:175–179.[Medline]
  • Kalani M, Jorneskog G, Naderi N, Lind F, Brismar K. Hyperbaric oxygen (HBO) therapy in treatment of diabetic foot ulcers: long-term follow-up. J Diabetes Complications. 2002;16:153–158.[Medline]
  • Kindwall E. Contraindications and side effects to hyperbaric oxygen treatment. In: Kindwall EP, Whelan HT, eds. Hyperbaric Medicine Practice. Flagstaff, Ariz: Best Publishing Co; 1999:83–97.
  • Leach RM, Rees PJ, Wilmshurst P. Hyperbaric oxygen therapy. 1998;317:1140–1143.[Free Full Text]
  • Armstrong DG. Is diabetic foot care efficacious or cost effective? Ostomy Wound Manage. April 2001;47:28–32.
  • Tennvall GR, Apelqvist J, Eneroth M. Costs of deep foot infections in patients with diabetes mellitus. 2000;18:225–238.[Medline]
  • Mackey WC, McCullough JL, Conlon TP, et al. The costs of surgery for limb- threatening ischemia. 1986;99: 26–35.[Medline]
  • Cianci P. Adjunctive hyperbaric oxygen therapy in the treatment of the diabetic foot. J Am Podiatr Med Assoc. 1994;84:448–455.[Abstract]
  • Harrington C, Zagari MJ, Corea J, Klitenic J. A cost analysis of diabetic lower-extremity ulcers. Diabetes Care. 2000;23: 1333–1338.[Abstract/Free Full Text]